PERTEV PAŞA KÜTÜPHANESİ
Günümüzdeki İşlevi MEŞRUTA Kültür Dönemi OSMANLI Mahalle SELİMİYE Adres TIBBİYE CADDESİ Yaptıran MEHMET SAİD PERTEV PAŞA Yapım Tarihi 1836 Tescil Durumu Tescilli Tescil Tarihi 14/04/1973 Tescil Derecesi 1. GRUP Hazırlayan BETÜL EKİMCİ
PERTEV PAŞA KÜTÜPHANESİ
PERTEV PAÅžA KÜTÜPHANESİ
Üsküdar Selimiye’de kurulmuÅŸ bir tekke kütüphanesi.
Umûr-ı Mülkiyye (Dahiliye) Nâzırı Pertev Mehmed Said PaÅŸa, Üsküdar Çiçekçi’de ÅŸeyhi Ali Behcet Efendi’nin medfun bulunduÄŸu Selimiye NakÅŸibendî Dergâhı’nda derviÅŸ hücreleri ve yemekhane yanında bir de kütüphane yaptırmıştır. KurulduÄŸu yere nisbetle Selimiye Dergâhı Kütüphanesi olarak da anılır. 1252 (1836) tarihli vakfiyesine göre zengin bir koleksiyona sahip olan kütüphanede oldukça yüksek bir maaÅŸla iki hâfız-ı kütüb görevlendirilmiÅŸtir. Pertev PaÅŸa, vakfiyesine koyduÄŸu bir kayıtla her iki hâfız-ı kütübün tekke mensupları arasından seçilmesini, ancak onlardan bu göreve lâyık kimse bulunamadığında dışarıdan emin kimselerin görevlendirilebileceÄŸini belirtmiÅŸtir. Bu sebeple kütüphanenin kuruluÅŸunda birinci hâfız-ı kütüblüÄŸe tekkenin ÅŸeyhi İbrâhim Hayrânî Efendi, ikincisine de ÅŸeyhi Ali Behcet Efendi’nin akrabalarından Hattat İbrâhim Efendi tayin edilmiÅŸtir. Bir mücellidin de görevli olduÄŸu Pertev PaÅŸa Kütüphanesi’nde 665 yazma ve kırk yedi basma eser mevcuttur. Bir tekke kütüphanesi olmasına raÄŸmen tasavvufî eserlerin yanı sıra dinî ilimlerle ilgili kitaplar büyük bir yekün tutmaktadır (Süleymaniye Ktp., Yazma Bağışlar, nr. 2431). Kütüphanenin katalogu Defter-i Kütübhâne-i Selîmiye adıyla basılmıştır (İstanbul 1311). Pertev PaÅŸa Kütüphanesi tekkelerin kapatılmasından sonra Millet Kütüphanesi’ne götürülmüÅŸ, 1963 yılında Süleymaniye Kütüphanesi’ne nakledilmiÅŸtir. Bugün Çiçekçi Camii’nin meÅŸrutası olarak kullanılan bina (Haskan, II, 948) yığma taÅŸtan dikdörtgen ÅŸeklinde yapılmış olup bir giriÅŸle okuma salonundan ibarettir.
BİBLİYOGRAFYA:
Dahiliye Nazırı Mehmed Said Pertev PaÅŸa’nın Üsküdar’da, Çiçekçi’de Selimiye NakÅŸibendî Dergâhında KurduÄŸu Kütüphanenin 1252 Tarihli Vakfiyesi, VGMA, Kasa nr. 108, s. 6-9; VGMA, nr. 740, s. 16-444; Günay Kut - Nimet Bayraktar, Yazma Eserlerde Vakıf Mühürleri, Ankara 1984, s. 215; Erünsal, Türk Kütüphaneleri Tarihi II, s. 127, 160, 188, 203, 267; Mehmet Nermi Haskan, Yüzyıllar Boyunca Üsküdar, İstanbul 2001, II, 948-949; Åžemim Emsen, “Osmanlı İmparatorluÄŸu Devrinde Türkiye Kütüphanelerinin Tarihçesi”, Türkiye Kütüphaneciler DerneÄŸi Bülteni, IX/1-2, Ankara 1960, s. 20, 24, 27.
İsmail E. Erünsal
Fizan.NET.....
PERTEV PAÅžA KÜTÜPHANESİ
Üsküdar Selimiye’de kurulmuÅŸ bir tekke kütüphanesi.
Umûr-ı Mülkiyye (Dahiliye) Nâzırı Pertev Mehmed Said PaÅŸa, Üsküdar Çiçekçi’de ÅŸeyhi Ali Behcet Efendi’nin medfun bulunduÄŸu Selimiye NakÅŸibendî Dergâhı’nda derviÅŸ hücreleri ve yemekhane yanında bir de kütüphane yaptırmıştır. KurulduÄŸu yere nisbetle Selimiye Dergâhı Kütüphanesi olarak da anılır. 1252 (1836) tarihli vakfiyesine göre zengin bir koleksiyona sahip olan kütüphanede oldukça yüksek bir maaÅŸla iki hâfız-ı kütüb görevlendirilmiÅŸtir. Pertev PaÅŸa, vakfiyesine koyduÄŸu bir kayıtla her iki hâfız-ı kütübün tekke mensupları arasından seçilmesini, ancak onlardan bu göreve lâyık kimse bulunamadığında dışarıdan emin kimselerin görevlendirilebileceÄŸini belirtmiÅŸtir. Bu sebeple kütüphanenin kuruluÅŸunda birinci hâfız-ı kütüblüÄŸe tekkenin ÅŸeyhi İbrâhim Hayrânî Efendi, ikincisine de ÅŸeyhi Ali Behcet Efendi’nin akrabalarından Hattat İbrâhim Efendi tayin edilmiÅŸtir. Bir mücellidin de görevli olduÄŸu Pertev PaÅŸa Kütüphanesi’nde 665 yazma ve kırk yedi basma eser mevcuttur. Bir tekke kütüphanesi olmasına raÄŸmen tasavvufî eserlerin yanı sıra dinî ilimlerle ilgili kitaplar büyük bir yekün tutmaktadır (Süleymaniye Ktp., Yazma Bağışlar, nr. 2431). Kütüphanenin katalogu Defter-i Kütübhâne-i Selîmiye adıyla basılmıştır (İstanbul 1311). Pertev PaÅŸa Kütüphanesi tekkelerin kapatılmasından sonra Millet Kütüphanesi’ne götürülmüÅŸ, 1963 yılında Süleymaniye Kütüphanesi’ne nakledilmiÅŸtir. Bugün Çiçekçi Camii’nin meÅŸrutası olarak kullanılan bina (Haskan, II, 948) yığma taÅŸtan dikdörtgen ÅŸeklinde yapılmış olup bir giriÅŸle okuma salonundan ibarettir.
BİBLİYOGRAFYA:
Dahiliye Nazırı Mehmed Said Pertev PaÅŸa’nın Üsküdar’da, Çiçekçi’de Selimiye NakÅŸibendî Dergâhında KurduÄŸu Kütüphanenin 1252 Tarihli Vakfiyesi, VGMA, Kasa nr. 108, s. 6-9; VGMA, nr. 740, s. 16-444; Günay Kut - Nimet Bayraktar, Yazma Eserlerde Vakıf Mühürleri, Ankara 1984, s. 215; Erünsal, Türk Kütüphaneleri Tarihi II, s. 127, 160, 188, 203, 267; Mehmet Nermi Haskan, Yüzyıllar Boyunca Üsküdar, İstanbul 2001, II, 948-949; Åžemim Emsen, “Osmanlı İmparatorluÄŸu Devrinde Türkiye Kütüphanelerinin Tarihçesi”, Türkiye Kütüphaneciler DerneÄŸi Bülteni, IX/1-2, Ankara 1960, s. 20, 24, 27.
İsmail E. Erünsal
Fizan.NET.....
Günümüzdeki İşlevi
MEÅžRUTA
Kültür Dönemi
OSMANLI
Mahalle
SELİMİYE
Adres
TIBBİYE CADDESİ
Yaptıran
MEHMET SAİD PERTEV PAŞA
Yapım Tarihi
1836
Tescil Durumu
Tescilli
Tescil Tarihi
14/04/1973
Tescil Derecesi
1. GRUP
Hazırlayan
BETÜL EKİMCİ
YAZIT
Yok
Mal Sahibi
VAKIF
Bakımından Sorumlu Kuruluş
VAKIF
Örtü Türü
BEŞİK ÇATI
Örtü Malzemesi
KİREMİT ÖRTÜ,ALATURKA KİREMİT ÖRTÜ
Plan Özellikleri
TIBBİYE CADDESİ ÜZERİNDE ÇİÇEKÇİ CAMİİ AVLUSUNDA YER ALMAKTADIR. YAKLAÅžIK OLARAK 9X7 M. BOYUTLARINDA, DİKDÖRTGEN PLANLIDIR. KÜTÜPHANEYE GİRİŞ GÜNEYBATI KÖÅžESİNDENDİR. KÜTÜPHANE, KARE PLANLIBİR MEKÂN VE ÖNÜNDE DİKDÖRTGEN PLANLI GİRİŞ MEKÂNINDAN MEYDANA GELMEKTEDİR. KÜTÜPHANE BİR PLATFORMLA AVLU ZEMİNİNDEN YÜKSELTİLMİŞTİR.
Cephe Özellikler
TEK KATLI, KARGİR İNÅžA EDİLEN YAPININ GİRİŞ CEPHESİ GÜNEYDEDİR. CEPHESİNİN DOÄžU KESİMİNDEKİ DÜZ ATKILI AÇIKLIK İLE KÜTÜPHANENİN ÖN MEKÂNINA GİRİLMEKTEDİR. KÜTÜPHANENİN GÜNEY VE KUZEY CEPHELERİNDE İKİŞER, BATI CEPHESİNDE ÜÇ, DOÄžU CEPHESİNDE BİR ADET PENCERE VARDIR. BATI DUVARININ GÜNEY KESİMİNDEKİ PENCERE GÜNÜMÜZDE ÖRÜLEREK KAPATILMIÅžTIR. PENCERELER DEMİR PARMAKLIKLIDIR. YAPI ÜSTTE KİREMİT KAPLI BEŞİK BİR ÇATIYLA ÖRTÜLMÜÅžTÜR. ÇATI KUZEY VE GÜNEY CEPHELERDE ÜÇGEN BİR ALINLIKLA YÜKSELTİLMİŞTİR. DUVARLAR DIÅžTA SIVALI VE BOYALIDIR.
İçmekan Özellikleri
KÜTÜPHANENİN ÖN MEKÂNINA GÜNEYDEN GİRİLMEKTEDİR. ÜSTÜ DÜZ TAVANLA ÖRTÜLÜ BU MEKÂNIN BATI DUVARI ÜSTÜNDEKİ BİR AÇIKLIKLA OKUMA SALONUNA ULAÅžILMAKTADIR. ÜSTÜ AYNALI MANASTIR TONOZUYLA ÖRTÜLÜ KÜTÜPHANENİN LOJMAN OLARAK KULLANILMASI NEDENİYLE İÇİ PERDE DUVARLARLA BÖLÜMLERE AYRILMIÅž VE BİR ASMA KAT EKLENMİŞTİR. YAPININ GÜNÜMÜZE ULAÅžAN BİR KİTABESİ YOKTUR.
Cepheye İlişkin Malzeme
SIVA CEPHE
Bezeme Cephe
Yok
DevÅŸirme Malzeme
Yok
Bezeme İçmekan
Yok
Sağlamlık Durumu
İyi
Fiziksel Özgünlük
Büyük Ölçüde YenilenmiÅŸ
İşlevsel Özgünlük
Özgün DeÄŸil
Gözlem ve Açıklamalar
KÜTÜPHANE GÜNÜMÜZDE ÇİÇEKÇİ CAMİİ MEÅžRUTASI OLARAK KULLANILMAKTA, KİTAPLARI SÜLEYMANİYE KİTAPLIÄžI’NDA “PERTEV PAÅžA” BÖLÜMÜ Ä°LE YER ALMAKTADIR.
Başlıca Kaynaklar
TANMAN, BAHA., DÜNDEN BUGÜNE İSTANBUL ANSİKLOPEDİSİ, KÜLTÜR BAKANLIÄžI VE TARİH VAKFI ORTAK YAYINI, C6, S.517
Günümüzdeki İşlevi
MEÅžRUTA
Kültür Dönemi
OSMANLI
Mahalle
SELİMİYE
Adres
TIBBİYE CADDESİ
Yaptıran
MEHMET SAİD PERTEV PAŞA
Yapım Tarihi
1836
Tescil Durumu
Tescilli
Tescil Tarihi
14/04/1973
Tescil Derecesi
1. GRUP
Hazırlayan
BETÜL EKİMCİ
YAZIT
Yok
Mal Sahibi
VAKIF
Bakımından Sorumlu Kuruluş
VAKIF
Örtü Türü
BEŞİK ÇATI
Örtü Malzemesi
KİREMİT ÖRTÜ,ALATURKA KİREMİT ÖRTÜ
Plan Özellikleri
TIBBİYE CADDESİ ÜZERİNDE ÇİÇEKÇİ CAMİİ AVLUSUNDA YER ALMAKTADIR. YAKLAÅžIK OLARAK 9X7 M. BOYUTLARINDA, DİKDÖRTGEN PLANLIDIR. KÜTÜPHANEYE GİRİŞ GÜNEYBATI KÖÅžESİNDENDİR. KÜTÜPHANE, KARE PLANLIBİR MEKÂN VE ÖNÜNDE DİKDÖRTGEN PLANLI GİRİŞ MEKÂNINDAN MEYDANA GELMEKTEDİR. KÜTÜPHANE BİR PLATFORMLA AVLU ZEMİNİNDEN YÜKSELTİLMİŞTİR.
Cephe Özellikler
TEK KATLI, KARGİR İNÅžA EDİLEN YAPININ GİRİŞ CEPHESİ GÜNEYDEDİR. CEPHESİNİN DOÄžU KESİMİNDEKİ DÜZ ATKILI AÇIKLIK İLE KÜTÜPHANENİN ÖN MEKÂNINA GİRİLMEKTEDİR. KÜTÜPHANENİN GÜNEY VE KUZEY CEPHELERİNDE İKİŞER, BATI CEPHESİNDE ÜÇ, DOÄžU CEPHESİNDE BİR ADET PENCERE VARDIR. BATI DUVARININ GÜNEY KESİMİNDEKİ PENCERE GÜNÜMÜZDE ÖRÜLEREK KAPATILMIÅžTIR. PENCERELER DEMİR PARMAKLIKLIDIR. YAPI ÜSTTE KİREMİT KAPLI BEŞİK BİR ÇATIYLA ÖRTÜLMÜÅžTÜR. ÇATI KUZEY VE GÜNEY CEPHELERDE ÜÇGEN BİR ALINLIKLA YÜKSELTİLMİŞTİR. DUVARLAR DIÅžTA SIVALI VE BOYALIDIR.
İçmekan Özellikleri
KÜTÜPHANENİN ÖN MEKÂNINA GÜNEYDEN GİRİLMEKTEDİR. ÜSTÜ DÜZ TAVANLA ÖRTÜLÜ BU MEKÂNIN BATI DUVARI ÜSTÜNDEKİ BİR AÇIKLIKLA OKUMA SALONUNA ULAÅžILMAKTADIR. ÜSTÜ AYNALI MANASTIR TONOZUYLA ÖRTÜLÜ KÜTÜPHANENİN LOJMAN OLARAK KULLANILMASI NEDENİYLE İÇİ PERDE DUVARLARLA BÖLÜMLERE AYRILMIÅž VE BİR ASMA KAT EKLENMİŞTİR. YAPININ GÜNÜMÜZE ULAÅžAN BİR KİTABESİ YOKTUR.
Cepheye İlişkin Malzeme
SIVA CEPHE
Bezeme Cephe
Yok
DevÅŸirme Malzeme
Yok
Bezeme İçmekan
Yok
Sağlamlık Durumu
İyi
Fiziksel Özgünlük
Büyük Ölçüde YenilenmiÅŸ
İşlevsel Özgünlük
Özgün DeÄŸil
Gözlem ve Açıklamalar
KÜTÜPHANE GÜNÜMÜZDE ÇİÇEKÇİ CAMİİ MEÅžRUTASI OLARAK KULLANILMAKTA, KİTAPLARI SÜLEYMANİYE KİTAPLIÄžI’NDA “PERTEV PAÅžA” BÖLÜMÜ Ä°LE YER ALMAKTADIR.
Başlıca Kaynaklar
TANMAN, BAHA., DÜNDEN BUGÜNE İSTANBUL ANSİKLOPEDİSİ, KÜLTÜR BAKANLIÄžI VE TARİH VAKFI ORTAK YAYINI, C6, S.517
envanter.org.....alıntı...
YORUMLAR