Çengelköy

Çengelköy; İstanbul’un Üsküdar ilçesine bağlı, Vaniköy ile Beylerbeyi arasındaki semtidir.

Çengelköy

Ä°stanbul’un ilçesi Üsküdar’ın Ä°stanbul BoÄŸazı’na kıyısı olan semtidir. Vaniköy ile Beylerbeyi arasında kalır. Salatalığı, Çınar Altı çay bahçesi, yalıları ve BoÄŸaz’a nazır lüks villalarıyla ünlüdür.

 

Çengelköy nerededir? 

 

Çengelköy; Ä°stanbul’un Üsküdar ilçesine baÄŸlı, Vaniköy ile Beylerbeyi arasındaki semtidir.

 

Çengelköyün tarihçesi nedir?

 

Osmanlı döneminde üst tabaka insanlarının akıl hastaları bu bölgede yer alan yalılarda tedavi edilirdi. 1960’lı yıllarda çoÄŸunlukla Çengelköy’de Rumlar ikamet ederdi. Çengelköy’de salatalık ağırlıklı olmak üzere birçok sebze ve meyve yetiÅŸtiriciliÄŸi yapılırdı. Bu semte ilk olarak Protos Diskos adı verildi. 

 

Birinci Koy anlamına gelen bu isim daha sonra Ta Metanias olarak deÄŸiÅŸtirildi. Bunun sebebi ise ÅŸudur: Fakir ailelerin kızları daha önceleri bu bölgeye fuhuÅŸ yaptırmak amacıyla getirilirdi.  Ä°mparatoriçe Malabora bu pazarlığa karşı olduÄŸu için pazarlanan kadınları Ta Metanias manastırında toplayıp, tövbekar olmalarını istedi. Bunun üzerine semt Ta Metanias adını aldı. MS 5.yy’da Malabora’nın yeÄŸeni 9. Justinianos kendini halka sevdirmek için birçok inÅŸaat çalışmaları yaptı. PatrikliÄŸe verilen unvan olan Singelköy adını aldı. Bu adı almasının sebebi ise 11.asrın baÅŸlarında bölgede Tanrı yolunda geliÅŸmelerin olmasıdır. Ä°stanbul’un fethinden sonra ise Çengelköy adını aldı. Çenk Farsça savaÅŸ demektir.  BaÅŸka bir rivayete göre ise Sultan Mehmet’in bölgede denizden çıkardığı çengelden dolayı adının Çengelköy olduÄŸu bilinir.

 

Çengelköy’de yaÅŸam ise 17.yy’da Lale Devri ile baÅŸladı. Nüfusun çoÄŸunluÄŸunu Rumlar ve Ermeniler oluÅŸturdu. Bizans döneminde ise 9. Justinianos, Aziz Mikhael ve Aziz Theosyus adlarında 2 kilise yaptı. Aya Pania Kilisesi, Aya Yorgi kilisesi de bu dönem içerisinde yapılan yapılardandı.

 

Çengelköy’ün mahalleleri hangileridir?

 

Sınırları içinde Bahçelievler, Emek, Güzeltepe, HasippaÅŸa, Havuzbaşı, Kuleli, Mehmet Akif Ersoy olmak üzere toplam 7 mahalleye sahiptir. 

Çengelköy’de yer alan camiler hangileridir, ne zaman yapılmıştır?

 

Hacı Ömer Efendi Cami: Kaptan-ı Derya Seydi Ali PaÅŸa Sokağı üzerinde yer alır. Hamdullah PaÅŸa Cami’ne yakındır. Hayırsever olarak bilinen Hacı Ömer tarafından yapıldığı söylenir. Havı Ömer’in mezarı caminin haziresinde bulunur. 18. yüzyıl içinde I. Mahmud’un annesi Saliha Sultan tarafından minberi ve tuÄŸla minaresi eklenir. 1878 yılında çıkan bir yangın sonucu yanmış ve daha sonra II. Abdülhamid döneminde Çengelköy halkı tarafından tekrar yaptırıldı. GiriÅŸi, duvarları, mihrap niÅŸi ve vaaz kürsüsü 1980 yılında yapıldığı söylenir. Dikdörtgen planlı ve ahÅŸap kaplamalı olan cami, kiremitli kırma çatı ile üzeri örtülüdür. Kıble duvarında pencere yoktur. 1800’lü yıllara ait levhalar ve süslemeler yer alır. 2005 yılında Üsküdar Belediyesi, kentsel dönüÅŸüm projesi kapsamında Hacı Ömer Cami’ni restore etmiÅŸ ve hizmete açmıştır.

 

Kerime Hatun Cami: 1068 yılında KapıaÄŸası Ahmet AÄŸa tarafından yaptırıldığı söylenir. Ahmet AÄŸa, ölen annesi Kerime Hatun için yaptırdığı bu caminin minaresi saÄŸ taraftadır.

 

Åžeyh Ahmet Efendi Tekkesi: Çengelköy’ün zenginlerinden Ä°brahim Efendi’nin kızı Adviye Hanım, Bedevi  Åžeyh Ahmet Efendi ile evlenir. Adviye Hanım, kocası için Çengelköy’de bir tekke yaptırır. Yapımı 19.yy’a denk gelir. 1990 yılında Åžeyh Ahmet Efendi Tekkesi onarılarak hizmete açılır.

 

Kaymak Mustafa PaÅŸa Cami: Kaymak Mustafa PaÅŸa tarafından yaptırılan bu cami, Kuleli bölgesinde yer alır. Denize sıfır bir konumda bulunur.

 

Çınarlı Cami(Abdullah PaÅŸa Cami): Çınarlı Cami sokağının arka tarafında yer alan bu camiyi Abdullah PaÅŸa 1818 yılında yaptırır. Caminin önünde Ä°stanbul’un en yaÅŸlı çınar aÄŸacı yer aldığı için adı Çınarlı Cami olarak bilinir.

 

Çengelköy’de yer alan çeÅŸmeler hangileridir ve ne zaman yapılmıştır?

 

Kavas Ahmed AÄŸa ÇeÅŸmesi: Ä°skele meydanında yer alan bu çeÅŸme, dört yüzlüdür.

 

Kavvas Başı ÇeÅŸmesi: Hacı Ömer Efendi Cami’nin yanında yer alan bu çeÅŸme, Sadr-ı azam Mehmed Hüsrev PaÅŸa`nın kavvas başı (hicri) 1270 (miladi) 1853 yılında yaptırıldı.

 

Hadice Sultan ÇeÅŸmesi: Yenimahalle’de bulunan çeÅŸme, 1825 yılında yaptırıldı. Yaptıran kiÅŸi ise Hadice Sultan adında bir hayırsever olarak bilinir.

Eski Hamam ÇeÅŸmesi

 

 

Hamam ÇeÅŸmesi: Arkasında su hazinesi ve savağı olan çeÅŸme, Hamam sokakta yer alır. Som mermerden yapılmıştır. Bu taÅŸ kabartılarak süslenmiÅŸtir. Gürcü Kör Yusuf Ziya-ed-din PaÅŸa’nın yaptırdığı bilinen çeÅŸmede Sultan Abd-ül-Aziz`in tuÄŸrası bulunur.

 

Kaymak Mustafa PaÅŸa ÇeÅŸmesi: NevÅŸehirli Ä°brahim PaÅŸanın isteÄŸi üzerine damadı Kaymaklı Mustafa PaÅŸa yaptırmıştır.

 

DiÄŸer çeÅŸmeler: Lahana ÇeÅŸmesi, Havuz Başı ÇeÅŸmesi, Bekar Dere ÇeÅŸmesi ve Yolcular ÇeÅŸmesi.

Çengelköy’de hangi okullar yer alıyor?

 

Çengelköy’de bulunan okullar ÅŸöyle: 4.Murat Ä°lköÄŸretim Okulu, Abidin Gün Ä°lköÄŸretim Okulu, Bahçelievler Ä°lköÄŸretim Okulu, Belma Güde Ä°lköÄŸretim Okulu, Çengelköy Ä°lköÄŸretim Okulu, Fatih Ä°lköÄŸretim Okulu, Güzeltepe Ä°lköÄŸretim Okulu, Kirazlı Orhon Seyfi Orhon Ä°lköÄŸretim Okulu, Lütfi Ercin Ä°lköÄŸretim Okulu, Mehmetçik Ä°lköÄŸretim Okulu, Talimhane Ä°lköÄŸretim Okulu, Taylan DoÄŸuer Ä°lköÄŸretim Okulu, Kandilli Kız Lisesi, Üsküdar Ä°mam Hatip Lisesi.

 

Sadullah Paşa Yalısı

Çengelköy’deki ünlü yalılar hangileridir?

 

Çengelköy’de yer alan yalılar arasında en ünlüleri Abdullah AÄŸa Yalısı ve Sadullah PaÅŸa Yalısı’dır. Sadullah PaÅŸa Yalısı; ilk sahiplerinden biri BaÄŸdat Valisi Hamdi PaÅŸa’dır. Hamdi PaÅŸa’nın borçları yüzünden AyaÅŸlı Esad Muhlis PaÅŸa’ya satılmıştır. PaÅŸanın ölümü ile yalı miras olarak paÅŸanın oÄŸlu Sadullah PaÅŸa’ya kalmıştır. Yalı Osmanlı mimarisi ile yapılmıştır. Sekiz küçük oda bulunur. Bu yalı iki katlıdır.  Merkezi sofalar bulunur ayrıca ikinci katında sofa, beyzi ve kubbelidir. 350 metrekarelik bir alanı kapsar.

emlak ansiklopedisi...