AYŞE SIDIKA HANIM KÖŞKLERİ



Köşkler, Baba Nakkaş Sokağı'nın 90 derece dirsek yaptığı yer ile Kuzguncuk Çarşı Caddesi arasında ve Kuzguncuk Gazhanesi Sokağı'nın sağ tarafındaki meyilli arazi üzerindedir.


AYŞE SIDIKA HANIM KÖŞKLERİ

KöÅŸkler, Baba NakkaÅŸ Sokağı'nın 90 derece dirsek yaptığı yer ile Kuzguncuk Çarşı Caddesi arasında ve Kuzguncuk Gazhanesi Sokağı'nın saÄŸ tarafındaki meyilli arazi üzerindedir. Burada üç ahÅŸap köÅŸk bulunmaktadır. Baba NakkaÅŸ Sokağı'na açılan 7 ve 5 kapı nolu köÅŸklerden ilki biraz harap olduÄŸundan terk edilmiÅŸtir. Üçüncü köÅŸkün kapısı, Kuzguncuk Çarşı Caddesi'ne açılmakta olup 29 no'ludur. Son derece bakımlı ve güzel bir binadır. 7 no'lu ilk köÅŸkü, MüÅŸir Mehmet Ali PaÅŸa'nın eÅŸi AyÅŸe Sıdıka Hanım (öl. 1905'ten sonra), 1895 tarihinde büyük kızı Hayriye Hanım için yaptırmıştır. GüzelliÄŸi ile ünlü olan Hayriye Hanım, Hareket Ordusu Kumandanı Cihangirli Hüseyin Hüsnü PaÅŸa'nın (öl. 1921) eÅŸidir. AyÅŸe Sıdıka Hanım, Ömer Naili PaÅŸa'nın (Macar, öl. 1870) süt kardeÅŸi ve Yaver Sadeddin PaÅŸa'nın da kız kardeÅŸi idi. Hüseyin Hüsnü PaÅŸa'nın Muhsin ve Tahsin Bey adlı iki oÄŸlu ile Nimet Hanım isimli bir kızı vardı. Muhsin Bey'in resmini, Kulüp Rakısı ÅŸisesi etiketlerinde görmek mümkündür. DiÄŸer resim ise, Sait Çelebi'ye aittir. Tahsin Bey, Mehmet Ali Aybar'ın babasıdır. AyÅŸe Sıdıka Hanım 5 kapı no'lu köÅŸkü, 1899 tarihinde, kızı Zekiye Hanım için yaptırmıştır. Zekiye Hanım, Ä°smail Fazıl PaÅŸa'nın eÅŸi ve General Ali Fuat Cebesoy'un da annesidir. Fazıl PaÅŸa, bir müddet Üsküdar'da Salacak'ta bir kira evinde oturmuÅŸtur. Bu evde oturdukları sırada Harbiye'ye girdiÄŸi için, Ali Fuat Cebesoy'un künyesi Ali Fuat Salacak'tı. Ä°smail Fazıl PaÅŸa Giritli'dir. Babası tüccardan Ä°brahim Efendi'dir. PaÅŸa, birçok görevlerde bulunmuÅŸ ve 1919 haziranında Ankara'ya gelerek Kuva-yı Milliye'ye katılmıştır. 1921'de Ankara'da vefat etti. Kabri, Hacı Bayram Camii yakınındaki türbededir. Atatürk'ün, Osman Nizami PaÅŸa (öl. 1939) ile tanışması da bu sırada ve 1903 senesi haziranında bu köÅŸkte olmuÅŸtur. AyÅŸe Sıdıka Hanım, üçüncü köÅŸkü de küçük kızı Adviye Hanım için yaptırmıştır. Adviye Hanım, Kutü'l-Amara Mutasarrıfı Selâmi Bey'in eÅŸi idi. Bu zat daha sonra, karşı köÅŸede bulunan Marko PaÅŸa'nın büyük kârgir konağını satın almıştır. Marko PaÅŸa'nın köÅŸkü ise, Üsküdar Amerikan Kız Lisesi kapısının saÄŸ tarafında idi. Bu köÅŸk son senelerde restore edilmiÅŸtir. Müzeyyen Senar Hanım uzun müddet, o zamanlar harap olan bu köÅŸkte oturmuÅŸtur. Arkasındaki çam aÄŸaçlı bahçe Marko'nun Bahçesi diye ünlü idi. Burada bir gazino açılmıştı. MüÅŸir Mehmet Ali PaÅŸa, Prusyalı bir muzikacının oÄŸludur. Genç iken Ä°stanbul'a gelip 1262 (1846)'da Harbiye'ye girerek müslüman oldu. erkân-ı harp çıkıp seri terÅž ile liva ve 1868'de ferik olarak Yanya Kumandanı oldu. Güzel hizmetlerle Arnavutluk tarafına gönderilip Yenipazar kumandanlığında uzun müddet bulunmuÅŸtur. Mühim muharebeler kazanıp 1877 baÅŸlarında Tuna Garp Ordusu BaÅŸkumandanı oldu. Askeriye ilminde mahir, muharip, ÅŸeci ve çalışkan idi. Berlin AnlaÅŸması'nda ikinci murahhastı. Bu anlaÅŸmaya göre, Arnavutluk topraklarının bir kısmı Yunanistan ve KaradaÄŸ'a terk edilmesinin sebebini Mehmet Ali PaÅŸa'dan bilmeleri üzerine halk ayaklanmış ve PaÅŸa'yı Yakova'daki konağında kurÅŸunluyarak yaralamışlardı. Rıza Bey adlı bir Arnavut sokak ortasında, henüz hayatta olan PaÅŸa'nın başını keserek öldürdü. O sırada 44 yaşında idi. 10 Ramazan 1295 (Eylül 1878). Kesik başı bir sırığa geçirilmiÅŸ üç gün davul, zurna çalarak sokak sokak teÅŸhir edilmiÅŸ ve daha sonra yanan köÅŸkün (Kule) önüne, öldürülen alay emini ile beraber, gübreliÄŸe gömülmüÅŸtür. Ä°ki sene sonra, Sultan Mecit devri memurlarından Yusuf Gök ÇavuÅŸ adında bir ihtiyar, PaÅŸa ile alay emininin kabirlerini yaptırmıştır. MüÅŸir Mehmet Ali PaÅŸa, Nâzım Hikmet'in büyük babasıdır. Nâzım Hikmet'le Mehmet Ali Aybar'ın anneleri tarafından dedelerinin babası Mustafa Celâlettin PaÅŸa da bir Polanyalı dönmedir. "Ne hikmetse Celîle'den doÄŸma Nâzım, Türkiye ile alâkasını kesince Selânik'in son valisi Mehmet Nâzım PaÅŸa'nın oÄŸlu bulunan babası Hikmet Bey'in soyunu deÄŸil de anasının soyunu benimseyerek Verzanski soyadını almıştır."