SERDAR-I EKREM ÖMER LÜTFİ PAŞA KÖŞKÜ (SUPHİ PAŞA KÖŞKÜ - SERASKER RIZA PAŞA KÖŞKÜ)

Köşk, Küçük Çamlıca Tepesi'nin batı eteklerinde idi.

SERDAR-I EKREM ÖMER LÜTFİ PAŞA KÖŞKÜ (SUPHİ PAŞA KÖŞKÜ - SERASKER RIZA PAŞA KÖŞKÜ)

KöÅŸk, Küçük Çamlıca Tepesi'nin batı eteklerinde idi. Küçük Çamlıca ile Bulgurlu caddelerinin ve Çilehane Sokağı ile Çiçek Sokağı'nın çevrelediÄŸi geniÅŸ arazi, Serdar-ı Ekrem Ömer Lütfi PaÅŸa tarafından mirîden satın alınarak 1857 tarihlerinde yaptırılmıştır. Büyük tarihçi Mustafa Naimâ Efendi'nin "Bulgurlu Dağı üzerindeki Seyran Tepesi" dediÄŸi yerin yamaçlarındaki haremli, selâmlıklı bu muhteÅŸem köÅŸk Ä°stanbul'un her tarafından görülüyordu. KöÅŸk ve bahçesinin arkasında 272.000 metre karelik bir korusu vardı. Ömer PaÅŸa'nın vefatıyla mirasçılarının terhini üzerine meÅŸhur sarraÅŸardan KöçeoÄŸlu Agop Efendi'nin tasarrufuna geçen köÅŸk ve koru daha sonra Sami PaÅŸazâde Suphi PaÅŸa tarafından satın alınmıştır. Suphi PaÅŸa'nın 1887'deki vefatından sonra varisleri hayli müddet koruyu ve köÅŸkü güzelce muhafaza etmiÅŸlerdi. Bu sırada köÅŸkün sol tarafındaki arazi, reji komiseri Menapirzâde Mustafa Nuri Bey (1884- 1906) tarafından varislerden satın alınarak üzerine bir köÅŸk yaptırılmıştır. Nihayet bu emsalsiz yer, Sultan II. Abdülhamit'in seraskeri Rıza PaÅŸa (1844-1920) tarafından satın alınmış ve kendi köÅŸkünün karşısına da yaverleri için Yaverler KöÅŸkü ismiyle anılan ve bugün de mevcut olan ahÅŸap, iki katlı güzel yapıyı yaptırmıştır. Rıza PaÅŸa'nın vefatından sonra oÄŸlu, Süreyya Ä°lmen'in tasarrufuna geçen koru, Süreyya PaÅŸa tarafından, Ä°stanbul Belediyesi'ne hediye edilmiÅŸtir. Yalnız bu sırada, köÅŸkün civarındaki arazi bir duvarla çevrilerek koru ile alâkası kesilmiÅŸtir. Bu duvarı bugün de görmek mümkündür. Merhum General Süleyman Ä°lmen PaÅŸa, hatıralarında Suphi PaÅŸa arazisinin ne ÅŸekilde satın alındığını ÅŸu ifadelerle anlatmaktadır: "Bundan takriben yarım asır evvel (1897-1900 tarihleri) amcamız Cemal PaÅŸa Altunizâde civarında, TophanelioÄŸlu'nda Memduh PaÅŸa'nın köÅŸkünü bir yaz tebdilhava için kiralamıştı. Biz de oraya araba ile gidip geliyorduk... Bizim yazlığa gittiÄŸimiz sıralarda Çamlıca taraÅŸarına o eski raÄŸbet kalmamış idi. Sonraları biz de Küçük Çamlıca'da bir köÅŸk sahibi olmuÅŸtuk..." "1317 (1901-2) Åžubatında Maltepe'deki çiftliÄŸi satın aldım. Yazın Küçük Çamlıca'daki köÅŸkümüzde otururken büyük bir çiftlik almayı arzu ettim.

Evvelâ Çamlıca civarında büyük bir arazi elde etmeÄŸe çalıştım. Hatta Suphi PaÅŸa Korusu denilen Küçük Çamlıca Tepesi'ni de içine alan bu koru ile köÅŸkünü ve etrafındaki araziyi babama satın aldırmaya baÅŸladım. UÄŸraÅŸa uÄŸraÅŸa 22 hisseden ancak iki hissesini satın almaya muvaffak olabildik. Geriye kalan diÄŸer 20 hisse sahipleri bizi karşılarında görünce müÅŸkilat çıkarmaÄŸa baÅŸladılar. Baktım ki, olacak ÅŸey deÄŸil... Ba husus babam satın aldığına göre ben sahip olamıyorum... Karı, koca biz konaktan ayrılarak kendimize mahsus bir evde oturmak istiyorduk..." KöÅŸkün ve korunun ilk sahibi Ömer PaÅŸa, Abdülmecit ve Abdülaziz devirlerinde baÅŸkumandanlıklarda bulunmuÅŸ ve harplerde yararlıkları görülmüÅŸ müÅŸirlerimizdendir.

Kırım Harbi sırasında ve 1854 tarihinde Tuna Boyları'nda Ruslar'a karşı zaferler kazanmış ve sonra BaÅŸkumandan olarak Gözleve baÅŸarısını elde etmiÅŸtir. 1871 tarihinde vefat ederek Eyüp'te Bostan Ä°skelesi mevkiinde ve Hüsrev PaÅŸa Kütüphanesi arkasındaki mezarlığa gömülmüÅŸtür. Pek deÄŸerli, çalışkan ve doÄŸru bir zat olarak bilinirdi.