Mimar Kemalettin

Ahmed Kemaleddin (1870; Acıbadem, Kadıköy, İstanbul - 13 Temmuz 1927; Ulus, Ankara), 20. yüzyılın başlarındaki çalışmalarıyla tanınan ve Birinci Ulusal Mimarlık Akımı'nın önde gelen isimlerinden olan Türk mimar.

Mimar Kemalettin

Mimar Kemalettin

Acıbadem, Kadıköy, Ä°stanbul - 13 Temmuz 1927; Ulus, Ankara), 20. yüzyılın baÅŸlarındaki çalışmalarıyla tanınan ve Birinci Ulusal Mimarlık Akımı'nın önde gelen isimlerinden olan Türk mimar.1870 yılında orta sınıfa mensup bir ailenin tek çocuÄŸu olarak Ä°stanbul'un Acıbadem semtinde dünyaya geldi. Babası Bahriye Miralaylarından Ali Bey, annesi Sadberk Hanım'dır.[1] Ä°lköÄŸrenimine 1875'te Ä°brahim AÄŸa Ä°btidai Mektebi'nde baÅŸladı. OrtaöÄŸrenimini 1881'de babasının görevi dolayısıyla gittikleri Girit'te sürdürdü; bir süre sonra ailesiyle birlikte Ä°stanbul'da döndüler ve orta öÄŸrenimini de burada bitirdi. Bu sırada mühendisliÄŸe ilgi duymaya baÅŸladı ve 1887'de 17 yaşındayken Hendese-i Mülkiye Mektebi'ne (günümüzdeÄ°stanbul Teknik Üniversitesi) kaydoldu.

Mühendislik eÄŸitimini birincilikle tamamladığı 1891'de, aynı okulda öÄŸretim görevlisi olarak bulunan Alman akademisyen Jachmund'un asistanlığına atandı. Bu görevi dört yıl yürüten Mimar Kemaleddin, bu arada okul dışında özel bürosunu açarak ilk eserlerini tasarlamaya baÅŸladı. 1895'te mimarlık eÄŸitimini geliÅŸtirmesi amacıyla hocası Jachmund'un desteÄŸiyle ve devlet bursuyla Almanya'ya gönderildi veBerlin'deki Charlottenburg Teknische Hochschule'ye (teknik yüksek okul, günümüzde Berlin Teknik Üniversitesi) iki yıl devam etti. Daha sonra iki buçuk yıl da çeÅŸitli mimarlık bürolarında çalışarak deneyim kazandı.

1900'de Ä°stanbul'a döndü ve öÄŸretim üyeliÄŸine tekrar baÅŸladı. Hocası August Jachmund'un Türkiye'den ayrılmasının ardından, onun verdiÄŸi mimarlık derslerini üstlendi.

1908'de Osmanlı Mimar ve Mühendis Cemiyeti adıyla bu meslek dallarının Türkiye'deki ilk meslek odasını kuran Mimar Kemaleddin, II. MeÅŸrutiyet’in ilanından sonra Evkaf Nezareti Ä°nsaat ve Tamirat Müdürü olarak çalışmalarına devam etti. "Åžark Demiryolları Åžirketi" adına dört tren istasyonu tasarladı. Bu ÅŸirket için ilk olarak Filibe Garı’nı tasarlayan mimar bu yapıda gösterdiÄŸi baÅŸarı nedeniyle, Selanik ve EdirneGarlarını tasarlamakla görevlendirilmiÅŸ, Selanik Garı’nın yalnızca temelleri atılmış, Edirne Garı ise genel olarak 1914’te kadar bitirilmiÅŸtir. Edirne de yapımına 1908 yılında baÅŸlanan Ticaret Lisesini tasarladı. Okul binası 1910 yılında bitirilerek Ä°ttihat-i Terakki Kız Mektebi adı ile öÄŸrenime baÅŸlamıştır. Mimarın tasarladığı diÄŸer istasyon olan Sofya Garı’nın II. MeÅŸrutiyet'ten önceki gerçekleÅŸtirildiÄŸi anlaşılmaktadır. Günümüzde Trakya Üniversitesi rektörlük binası olarak hizmet veren Edirne Garı’nın kesin tasarım yılı saptanamamışsa da, tasarımının II. MeÅŸrutiyet’in ilk yıllarında tamamlandığı, inÅŸaata Balkan Savaşı’ndan önce 1911-1912’de veya savaÅŸtan ve Edirne’nin geri alınmasından sonra 1913’de baÅŸlandığı, yapının 1914’de savaÅŸ nedeniyle yarım kaldığı, ancak Cumhuriyet’ten sonra,1930’da iÅŸletmeye açılabildiÄŸi bilinmektedir[2].

Tarihi yapıların restorasyonu ve yeni yapıların tasarımıyla ilgilendigi bu dönemde, Osmanlı mimarisinin ilkelerini inceledi ve kendi mimari üslubunu ÅŸekillendirdi ve ulusal mimari konusundaki düÅŸüncelerini geliÅŸtirdi.

1910’ların başından ölümüne kadar yoÄŸun bir tempoda çalışarak, hem Türkiye’de, yoÄŸunluklu olarak da Ä°stanbul'da, hem de yurtdışında eserler verdi ve mimari çalışmalarında bulundu. Mescid-i Aksa'nın restorasyonu çalışmaları için bir süre için Kudüs'te kaldı ve Türkiye'ye dönüÅŸünde yeni baÅŸkent Ankara'da kurulan yeni yapılar üzerinde yoÄŸunlaÅŸtı.

Mimar Kemaleddin, 13 Temmuz 1927 tarihinde Ankara'da beyin kanaması sonucu vefat etti.

Mezarı Bayezid Camii haziresinde bulunmakta olup, 2007'de yeniden düzenlenerek anısına bir mezar anıtı eklenmiÅŸtir[3].

Mimari üzerine görüÅŸlerini de içeren notları Ä°lhan Tekeli tarafından 1997 yılında "Mimar Kemalettin'in yazdıkları" baÅŸlığı altında kitaplaÅŸtırılmıştır. Mimar Kemaleddin, besteci Ä°lhan MimaroÄŸlu'nun babasıdır.

Mimar Kemaleddin Bey, 16. yüzyılda yaÅŸamış ve Beyazıt Camii'nin mimarlarından biri olması muhtemel meslektaşı Kemaleddin ile karıştırılmamalıdır.