ABDÃœLHAK MOLLA, HEKÄ°MBAÅžI
ABDÃœLHAK MOLLA, HEKÄ°MBAÅžI
ABDÃœLHAK MOLLA, HEKÄ°MBAÅžI
ABDÜLHAK MOLLA, HEKÄ°MBAÅžI
(1786-1854)
Çamlıca’da köÅŸkleri bulunan ünlü hekimbaşı. Ä°stanbul’da doÄŸdu (1786). Babası Mehmed Emin Åžükûhi Efendi, annesi Nefise Hanım’dır. Üç nesil hekimbaşı yetiÅŸtirmiÅŸ bir aileden gelmektedir. Özel olarak aldığı ilk eÄŸitiminden sonra Süleymaniye medreselerinde tabii ve dini ilimler tahsil etti (1801). Aynı yerde Tıp Medresesi’ni bitirip müderris ve hekim oldu. ÇeÅŸitli rütbelerle bazı medreselere tayin edildi. Eski Saray’a hekimbaşı, bir yıllık KeÅŸan sürgünlüÄŸünün ardından sırasıyla Yeni Saray’da hassa hekimi, asâkir-i hassa hekimbaşısı ve Tıbhâne-i Âmire’ye nâzır oldu. Nihayet aÄŸabeyinin vefatıyla onun yerine hekimbaşı tayin edildi (1834). 1847’ye kadar iki defa azledilip tekrar aynı görevine getirdi. Aralarda Tıbhane nazırlığı ve Rumeli kazaskerliÄŸi yaptı.
II. Mahmud’un nedimliÄŸini de yapan (1836) Abdülhak Molla Ä°stanbul Bebek’teki yalısında vefat etti ve II. Mahmud Türbesi haziresine gömüldü. Tıbbiye mektebinin açılması ve modern anlamda kurulmasında, salgın hastalıklara karşı etkin önlemler alınmasında, anatomi derslerinin cesetler üzerinde uygulamalı olarak yapılmasında rolü olduÄŸu gibi eczacılıkla da uÄŸraÅŸmış, halk ilaçları üzerinde çalışmalar yapmıştır.
ÅžairliÄŸi de olan Abdülhak Molla’nın ÅŸiirleri bir divan halinde bir araya getirilmemiÅŸtir. Hekimbaşılığı sırasında sarayda ecza dolabının üzerine yazdığı söylenen “Ne ararsan bulunur derde devadan gayrı” dizesi ünlüdür.
II. Mahmud’un 1828 Rus Savaşı sebebiyle Rami Kışlası’nda oturduÄŸu 582 günün hatıralarından oluÅŸan Târîh-i Livâ ve yine II. Mahmud’un ölümüne sebep olan hastalığı ile ilgili gözlemlerinden oluÅŸan Rûznâme adlı eserleri bulunmaktadır.
Sultan Mahmud’un hastalığı sırasında padiÅŸahla beraber Büyük Çamlıca’ya çıkmıştır. Tepenin eteklerinde, Yusuf Ä°zzettin Efendi KöÅŸkü’nün yanında ve bir bağın ortasında köÅŸkü vardı. Burada çiçek yanında çeÅŸitli meyveler de yetiÅŸtirmiÅŸtir. Ayrıca Küçük Çamlıca’da bir köÅŸkü daha vardı. O köÅŸk sonradan çocuklarına ve daha sonra da ÅŸair Abdülhak Hâmid Bey’e intikal etmiÅŸtir. Bu ikinci köÅŸk, Sarıkaya mevkiindeydi.
Kaynakça:
Salim Aydüz, “Abdülhak Molla”, YYOA, I, 45; Ä°bnülemin,
SATÅž, I, 1-6. Halûk Y. ÅžehsuvaroÄŸlu, “Çamlıca”, Ä°st.A,
VII, 3710.
e46; ÂLÄ°M KAHRAMAN
üsküdarbelediyesi'nden alıntıdır.
YORUMLAR