DOÄžANCILAR SARAYI



Üsküdar'da bu ismi taşıyan semtte, padişahlara mahsus bir saraydı.


DOÄžANCILAR SARAYI

Üsküdar'da bu ismi taşıyan semtte, padiÅŸahlara mahsus bir saraydı. Bizzat sefere çıkmayan hükümdarların, sefere çıkan orduyu ÅŸehir dışından uÄŸurlaması eski bir devlet an'anesi idi. Ordu batıya hareket ediyorsa DavutpaÅŸa Sarayı'ndan, bir doÄŸu seferine gidiyorsa DoÄŸancılar Meydanı'ndaki bu saraydan uÄŸurlanırdı. Bu uÄŸurlamanın HaydarpaÅŸa Sahrası'ndan da yapıldığı olurdu. Sefere çıkan serdarın otağı bu meydana kurulurdu. Son hazırlıkların tamamlanması için serdar-ı ekremin burada bazen 25-30 gün kaldığı olurdu. Serdar otağının sökülmesi ve vezirlik tuÄŸlarının ikinci konak yerine doÄŸru yola çıkarılması ile ordunun seferi yürüyüÅŸü baÅŸlamış olurdu. DoÄŸancılar Sarayı ismini, bulduÄŸu meydandan, meydan da adını DoÄŸancıbaşı Hasan PaÅŸa'dan almıştır. Çakırcıbaşı da denilen Hasan PaÅŸa, 966 (1558-59) tarihinde Mimar Sinan'a bir cami yaptırmış ve Hasan PaÅŸa'nın rütbesi de meydana isim olarak verilmiÅŸtir. Bu semtte yapılan ilk eser bu camidir. Meydan ve civarı bu tarihten sonra iskân edilmeÄŸe baÅŸlanmıştır.

Meydanın daha evvel hangi adla anıldığı belli deÄŸildir. DoÄŸancılar Sarayı'nın camiin yapılmasından sonra inÅŸa edildiÄŸi sanılmaktadır. Üsküdar Sarayı, 958 (1551)'de Kanunî tarafından Mimar Sinan'a yaptırıldığına göre bu sarayın da bu kıymetli Türk mimarı tarafından yapıldığı söylenebilir. PadiÅŸahların yaz aylarında Üsküdar Sarayı'na geldiklerinde DoÄŸancılar Sarayı'nın da PaÅŸakapısı olarak kullanıldığı sanılmaktadır. DoÄŸancılar Sarayı, bu meydanın batı tarafında, eski Üsküdar Mutasarrışığı binasının yerinde idi. Tam yeri, ÅŸimdiki Üsküdar Kaymakamlığı binası ile Nasuhî Camii arasındaki saha idi.

Bugün yerinde apartmanlar ve SSK Dispanseri bulunmaktadır. Burası, Üsküdar'ın büyük bir bölümünü, Topkapı Sarayı'nı, Galata ve Tophane taraÅŸarını rahatlıkla görebilecek bir yüksekliktedir. 'Ä°stanbul cevelânları'na 1630 tarihlerinde baÅŸlayan Evliya Çelebi, bu sarayın DoÄŸancılar Mesiresi'nin yanında bulunduÄŸunu ifade etmekte ve "PadiÅŸahlar Üsküdar'a göçtüklerinde cümle DoÄŸancılar buraya göçerler" dedikten sonra "bir azim kârhanedir" demektedir.

Bu ifadeden, doÄŸancıların doÄŸan ve emsali kuÅŸları yetiÅŸtirdikleri ve terbiye ettikleri hanlardan birinin de DoÄŸancılar'da bulunduÄŸu anlaşılmaktadır. Hangi tarihte yok olduÄŸu bilinmeyen DoÄŸancılar Sarayı'nın yerine Sultan Abdülmecit devrinde (1839-1861) Üsküdar Mutasarrışığı binası yapılmıştır. DoÄŸancılar Parkı tanzim edilinceye kadar meydan Üsküdar'ın en büyük pazar yeri idi. Asırlardan beri Cuma Pazarı burada kurulurdu. Daha evvel de pazarın Mihrimah Sultan Camii yanında kurulduÄŸu bilinmektedir. Bayram yeri de keza bu meydanda tanzim edilirdi.