ÃœSKÃœDARLI MEÅžHURLAR

Turk hekimlik tarihinin onemli simalarından; edebiyatcı ve musıkişinas.

ÃœSKÃœDARLI MEÅžHURLAR

ABDÜLAZÄ°Z EFENDÄ°, HEKÄ°MBAÅžI
(1736-1783)
Turk hekimlik tarihinin onemli simalarından; edebiyatcı ve musıkişinas.
Ä°stanbul’da doÄŸdu (1736). Babası tarihci MehmedSubhi Efendi’ye nisbetle Subhizade lakabıyla ÅŸohret bulmuÅŸtur. Medrese oÄŸreniminin
ardından calışmalarını tıp sahasına yonlendirdi; saraya alınarak saray hekimleri arasına girdi. 1757’de muderris oldu ve bu vazifesini uzun suredevam ettirdi. GetirildiÄŸi hekimbaşılık gorevinden bir yılı doldurmadan azledildi (1776).1782’de Kudus payesiyle Uskudar mevleviyetine
tayin edildi, ertesi yıl Ä°stankoy’de vefat etti. Arapca ve Farsca’nın yanı sıra Latince, Ä°tal-yanca ve Fransızca biliyordu. Ozellikle tıp alanında
yaptığı tercumelerle Batı’daki hekimlik çalışmalarını tanıttı. Herman Boarhaave’nin Aphorismi de Cognoscendis et Curandis Morbis in Doctrinae Domesticae Digesti adlı eserini Kıtaatu ekave fi tercemeti kelimatı Boerhave; Ali b. Muhammed eÅŸ-Åžerif el-Bekri’nin astrolojiye dair
Burhanu’l-kifaye’sini Terceme-i Burhanu’l kifaye ve Alaeddin AliÅŸah b. Kasım el-Harizmi’nin astrolojiye dair EÅŸcar u Esmar’ını Terceme-i EÅŸcar u Esmaradıyla tercume etti; Turk hekimlik tarihinin onemli simaları arasında yer aldı. “Aziz” mahlası ile yazdığı Turkce ve Farsca
ÅŸiirlerinden meydana gelen murettep divanıve besteleriyle edebiyat ve musıki sahasındaki kudretini ortaya koymuÅŸ, gunumuze altıbestesininnotası ulaÅŸmıştır. Ä°cerisinde makam ve usul bilgilerinin de yer aldığı “Mecmuatu’l-letaif sandukatu’l- maarif” adlı Gufte Mecmuasını kalemealdı (Ä°stanbul Universitesi Kutuphanesi, TY, nr.
3866).
Kaynakça: Osman Åževki [UludaÄŸ], BeÅŸbucuk Asırlık Turk Tababet
Tarihi, Ä°stanbul 1341, s. 164-165, 178; Suphi Ezgi, Nazari-
Ameli Turk Musıkisi, İstanbul 1935-1940, II, 21-23; IV
122-123; Sadettin Nuzhet Ergun, Turk Åžairleri, Ä°stanbul, ts., II,
629-631; Veli Behcet KurdoÄŸlu, Åžair Tabibler, Ä°stanbul 1967, s.
224-227; Haydar Sanal, Mehter Musıkisi, İstanbul 1964, s. 39-
40, 43-44; AyÅŸegul Demirhan Erdemir - Nuri Ozcan, “Abdulaziz
Efendi, Hekimbaşı”, DÄ°A, I, 190-191
NURÄ° ÖZCAN