VALÄ°DE-Ä° ATÄ°K MEDRESESÄ°
Medrese, Toptaşı Camii'nin kuzey yönünde ve şadırvan avlusunun önündedir. A

VALÄ°DE-Ä° ATÄ°K MEDRESESÄ°
Medrese, Toptaşı Camii'nin kuzey yönünde ve ÅŸadırvan avlusunun önündedir. Arazinin meylinden dolayı cami avlusu, medrese avlusuna göre yüksekte bulunduÄŸundan medreseye 19 basamaklı taÅŸ merdivenle inilir. Merdivenin üzerinde, iki pencereli olup vaktiyle Åžeyh Abdülkadir Efendi'nin (öl. 1738) oturduÄŸu kubbeli küçük bir oda vardır. Medresenin bu kapıdan baÅŸka, Tekkeönü Sokağı'na, Kartalbaba Caddesi'ne ve Valide Kethüdası Sokağı'na açılan birer kapısı daha vardır. Hiç birinin üzerinde kitâbe yoktur. Üçüncü kapıdan beÅŸik kubbeli bir dehlizden geçerek avluya girilir. Avlunun ortasında ufak, harap, saçağı yok olmuÅŸ sekiz yüzlü, mermer bir ÅŸadırvan ve cami avlu duvarına yakın bir yerde de bir kuyu mevcuttur. SaÄŸ tarafında üç gözlü helâ vardır. Medrese, üç yolun birleÅŸtiÄŸi yerde ve sokakların uzanış biçimine göre yapıldığından saÄŸ tarafı sol tarafına nazaran daha geniÅŸtir. Avlunun üç tarafına sıralanmış 19 oda ve bu odaların önünde baÅŸlıkları baklavalı, 17 mermer sütunun taşıdığı, kubbeli bir revak bulunmaktadır. Orta yerde dershane yer almıştır. Odalar, ikisi sokaÄŸa, biri avluya bakan üç pencere ile aydınlatılmış olup içinde birer ocak ve dolap yerleri vardır. Medrese odaları gibi tamamen kesme taÅŸtan yapılan kare plânlı dershanenin altından Valide Kethüdası Sokağı geçmektedir.
Bu yola alçak düÅŸmemesi ve arabaların altından rahatlıkla geçebilmesi için dershaneye iki taraşı, bir merdivenle çıkılır. Pembe-beyaz mermer alternatiÅŸi kapı kemeri üzerine sonradan medresenin yurt olarak kullanıldığını belirten 1397 (1977) tarihli bir kitâbe konulmuÅŸtur. Kapının önünde, çapraz tonozlu ve iki sütunun taşıdığı küçük bir revak vardır. Dershanenin ikisi yola, ikisi de avluya bakan dört penceresi ve bir ocak yeri vardır. Altından yol geçtiÄŸinden iki yandan geniÅŸ kemerler üzerine bindirilmiÅŸtir.
Bu kemerler arasında ve sokak seviyesinde kitâbesiz bir çeÅŸme bulunmaktadır. Medrese odaları Valide Kethüdası Sokağı'na göre 4-5 m. kadar yüksekte bulunduÄŸundan bu sokak tarafındaki kesme taÅŸ duvarı, yine kesme taÅŸ payandalarla takviye edilmiÅŸtir. Toptaşı Camii 991 (1583) tarihinde Nurbânu Sultan tarafından Mimar Sinan'a yaptırılmıştır. Fakat medresenin daha önce 987 (1279-80)'de tamamlandığı Ataî'de görülmektedir. Paye bakımından altmışlı olan bu medresenin ilk müderrisi Dökmecizâde Mehmet Efendi olup bu göreve 9 Muharrem 987 (7 Mart 1579)'da atanmıştır. Bunu, Åžemseddin Ahmet Efendi, Åžeyhülislâm Çivizâde Mehmet Efendi'nin kardeÅŸi Defterzâde Ali Efendi, Abdülkerimzâde Abdullah Efendi, Åžeyhülislâm Sun'ullah Efendi ve diÄŸerleri takip etmiÅŸtir.
YORUMLAR