Toptaşı Askeri Rüştiyesi

Toptaşı Askeri Rüşdiyesi, Üsküdar Tabaklar Semti’nde Eski Toptaşı Caddesi üzerinde, caddenin Sarı Mehmet Sokağı ile kesiştiği noktada bulunmaktadır.

Toptaşı Askeri Rüştiyesi

 

Toptaşı Askeri RüÅŸtiyesi

 

Toptaşı Askeri RüÅŸdiyesi, Üsküdar Tabaklar Semti’nde Eski Toptaşı Caddesi üzerinde, caddenin Sarı Mehmet Sokağı ile kesiÅŸtiÄŸi noktada bulunmaktadır. Toptaşı Askeri RüÅŸdiyesi binası bugün Sokullu Mehmet PaÅŸa ilköÄŸretim Okuluolarak kullanılmaktadır.

Yapının Tarihçesi

Toptaşı Askeri RüÅŸdiyesi, H/1292 M/1875- 1876 yılında Sultan Abdülaziz döneminde, istanbul’da açılan dokuz askeri rüÅŸdiyeden biridir. (Konyalı 1977: 301 ve Haskan 2001: 932) Toptaşı Askeri RüÅŸdiyesi’nin 1875- 1876 yılında Sultan Abdülaziz döneminde açıldığı mermer giriÅŸ kapısı üzerindeki Sultan Abdülaziz’in tuÄŸra ve madalyonunun bulunduÄŸu kitabede yazmaktadır. Okul, Toptaşı (Valide-i Atik ) Külliyesi’ne ait olan tabhane binası üzerine inÅŸa edilmiÅŸtir. iki katlı olan bu taÅŸ yapının üst katı yuvarlak kemerler üzerine oturtulmuÅŸtur.

Orta kısmında oldukça büyük bir avlusu vardır. Nizam-ı Cedid ve Sekban-ı Cedid devirlerinde (1793- 1808) Süvari Kışlası olarak kullanılan bina, birçok tadiller ve tamirler görmüÅŸ olduÄŸundan ilk yapısından günümüze hemen hemen hiç birÅŸey intikal etmemiÅŸtir. Yapılışından 220 yıl sonra Süvari Ocağı’na verilen binanın ne zamana kadar bu ocaÄŸa hizmet ettiÄŸi belli deÄŸildir. Selimiye Kışlası yanındaki Süvari Kışlası 1805 tarihlerinde yapıldıktan sonra ocak orayanakledilmiÅŸtir.” (Haskan 2001: 931)

Toptaşı Askeri RüÅŸdiyesi, 1912- 1913 tarihli Balkan Savaşı sırasında, askeri rüÅŸdiyelerin eÄŸitim faaliyetlerine son verilmesi üzerine kapatılmış, (SakaoÄŸlu 1993:351- 354) 1914 yılında da mülki (sivil) rüÅŸdiyeye çevrilmiÅŸ ve Sokullu Numune Mektebi adını almıştır. (Haskan 2001: 932) Cumhuriyetin ilanıyla kurulan Maarif Vekâleti tarafından Osmanlı imparatorluÄŸu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne devreden eski okul binalarına, eÄŸitim yapısı olarak, hizmet verme görevi tekrar yüklenmiÅŸ ve bu karar çerçevesinde de Toptaşı Askeri RüÅŸdiyesi, Cumhuriyetin ilk yıllarında Üsküdar Toptaşı 15. ilkokul adıyla yeniden açılmıştır.

1940 yılında okulun ismi Sokullu Mehmet PaÅŸa ilkokulu olarak deÄŸiÅŸtirilmiÅŸtir. Kısa bir dönem için eÄŸitim ve öÄŸretime kapatılan okul, 1959’da tekrar aynı adla açılmıştır.

1997’de Türk Milli EÄŸitimi’nde sekiz yıllık kesintisiz eÄŸitim uygulamasına geçilmesiyle, Sokullu Mehmet PaÅŸa ilkokulu’nun ismi, Sokullu Mehmet PaÅŸa ilköÄŸretim Okulu olarak deÄŸÅŸtirilmiÅŸtir. Halen Sokullu Mehmet PaÅŸa ilköÄŸretim Okulu adıyla eÄŸitim hizmetine devam etmektedir.

1898- 1903 yılları ararsında Maarif Nezareti tarafından beÅŸ sayı halinde yayınlanan Maarif Salnameleri’nden Toptaşı Askeri RüÅŸdiyesi’nde, 1898- 1903 tarihleri arasında görev yapan idareciler ile öÄŸretmen isimlerine ve okulun ders programına ulaÅŸmak mümkündür. Ancak öÄŸrenci mevcudu ve okulda çalışan hizmetli sınıfına ait sayısal bir veri bulunmamaktadır. Maarif Salnamlerine göre; Toptaşı Askeri RüÅŸdiyesi’nde 1898 yılında ÅŸevket

Efendi, 1899- 1903 tarihleri arasında ise Hıdır Efendi müdür olarak görev yapmıştır.

 

Ü S K Ü D A R ’ D A N Ä°K Ä°A S K E R Ä°  R Ü Åž D Ä°Y E :

T O P T A Åž I  A S K E R Ä° R Ü Åž D Ä°Y E L E R Ä°

 

D R . E S M A Ä° G Ü S P A R M A K S I Z

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

Ü S K Ü D A R S E M P O Z Y U M U V I